Zatvori
  • Institut “Dr Josif Pančić“ |
  • Tadeuša Košćuška 1, 11000 Beograd

  • 011/3031-650

Botanička bašta lekovitog bilja „Akademik dr Jovan Tucakov“

Zašto ime bašte „Akademik Jovan Tucakov“?

Jovan Tucakov (Čurug, 24. I 1905 — Beograd, IX 1978) je bio poznati srpski farmakognost i akademik, pisac prvog udžbenika farmakognozije na srpskom jeziku i velikog broja monografija i knjiga čija su zajednička tematika lekovite biljke. Objavio je preko 200 naučnih radova od kojih veliki broj o lekovitim biljkama i njihovoj upotrebi u lečenju.
Završio je dva Farmaceutska fakulteta, jedan u Zagrebu 1928, a drugi u Francuskoj, u Nansiju, 1933. gde je godinu dana kasnije odbranio i doktorsku disertaciju. Za redovnog člana SANU u Beogradu izabran je 1974. godine, a Francuske akademije farmacije i Akademije za kozmetologiju i dermatologiju u Parizu 1965. i 1968.
Bio je jedan od osnivača i upravnik Instituta za proučavanje lekovitog bilja “Dr Josif Pančić“ kao i dugogodišnji upravnik Instituta za farmakognoziju Framaceutskog fakulteta u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju. Jovan Tucakov je aktivno učestvovao u radu na izradi II jugoslvenske farmakopeje pod naslovom FARMAKOPEJA FNRJ (na latinskom Pharmacopea Jugoslavica Editio secunda skraćeno Ph. Jug. II), izdate 1951 godine. Jovan Tucakov je u odboru farmakopeje bio zadužen za biljne droge. Ova farmakopeja je biljnim drogama najbogatija jugoslovenska farmakopeja i po njoj je oficinalno 68 biljnih droga.

Botanička bašta

Formiranje Botaničke bašte ima za cilj da objedini, prikaže i sačuva raznolikost samonikle i gajene lekovite flore Srbije. Vrši se sakupljanje semenskog i sadnog materijala poznatih lekovitih biljnih vrsta kao i endemičnih vrsta Srbije u cilju očuvanja geno fonda i njihove ekološke zaštite i vrši introdukcija u Botaničku baštu. Bašta zahvata površinu od oko 7 ari i nalazi se na nadmorskoj visini od 188m. Smeštena je u okviru kompleksa Poljoprivredne škole sa domom učenika u Valjevu.
Na opšte geografsko-klimatske uslove Valjevskog kraja, s obzirom na geografski položaj, utiče blizina prostranog Panonskog basena sa jedne strane a sa druge strane prelazak ravničarskih predela u brdsko-planinske koje karakteriše izražena izlomljenost terena. Planinska greda koja se pruža od gornjeg Ljiga do donje Drine i duž južnog oboda Panonskog basena različito se naziva u geografskoj literaturi. Jovan Cvijić ih je nazvao Podrinjsko-valjevske planine jer se protežu kroz donje Podrinje i po južnom zaleđu Valjeva. Ove planine imaju veliku dužinu i uglavnom uporednički pravac pružanja.
Protežući se na oko 117 km, one su, posle pogranične Stare planine najduže srpske planine. Ova planinska greda umanjuje dejstvo hladnih vetrova sa severa i toplih sa juga, omogućuje povećanje količina padavina i pojačanje brojnih tokova čiste planinske vode. Ovo sve ide u korist velikoj raznolikosti biljnog sveta Podrinjsko-valjevskih planina. Klimatski uslovi valjevskog kraja mogu se okarakterisati kao umereno kontinentalni.

Obeležavanje u Bašti

Da bi obezbedili što bolji pristup informacijama o lekovitim biljkama u kolekciji korišćenjem „piktogramskog“ pristupa postignuta je vizuelna komunikacija.
Informacije koje sadrži tablica su numerisane i predstavljaju:

  • 1. Oficinalnost (zastava zemlje u kojoj je biljka oficinalna)
  • 2. Farmako-terapeutsko područje
  • 3. Naučno ime roda i vrste, autor i familija
  • 4. Narodno ime biljke
  • 5. Rasprostranjenje
  • 6. Latinski naziv lekovite sirovine (droge)
  • 7. Hemijski sastav droge
  • 8. OTROV! (znak upozorenja)

1
2 Farmako-terapeutsko područje
3 Atropa belladona L. Solanace
4 Velebilje, Bun
5 Južna i srednja Evropa
6 Belladonae folium
7 Alkaloidi (otrovna)
8
K Bolesti kardio-vaskularnog sistema
P Bolesti respiratornog sistema
GI Bolesti gastro-intestinalnog sitema
U Bolesti uro-gentalnog trakta
N Psihosopmatska i neurološka oboljenja
MS Povrede i bolesti koštano mišićnog sistema
D Bolesti kože i lečenje rana
G Ginekološke bolesti i akušerstvo
H Oboljenja endokrinog sistema
I Imunostimulancija
E Endemična biljna vrsta

Pored taksonomskog, primenjen je i princip grupisanja po indikacionim ili farmako-terapeutskim područjima primene. Indikaciona područja (sistematizovana bojama), su usaglašena sa klasifikacijama, racionalne fitoterapije, zahtevima za biljne droge Komisije E i ESCOP-a kao i zahtevima WHO – Svetske Zdravstvene Organizacije. Takođe, označene su endemične biljne vrste.

Botanička bašta galerija